Derleyen: Zeynep Dilara Akyürek / Milliyet.com.tr – 2000’ler, teknolojinin 19’uncu yüzyıla oranla çok daha hızlı ilerlediği yıllardı. Eskisinden daha lüks, büyük, hızlı ve güvenilir ulaşım araçları hayatımıza giriyordu. II. Dünya Savaşı’nın meydana geldiği 19’uncu yüzyıla göre çok daha az gemi kazası yaşanıyordu. Dev gemileri enkaza çeviren genellikle savaş değil de kazalar oluyordu. Yine de pek çok kişinin yüreğini yakan kazalar yaşanmış, en büyüklerinden biri de 2012’deki Costa Concordia Faciası olmuştu. 32 kişinin hayatını kaybettiği kazada ise 7 kişi hiç bulunamadı. Faciadan 7 yıl sonra bu kez kimsenin hayatını kaybetmeyeceği bir başka kaza yaşandı. Golden Ray gemisi 7 bin 400 araç kapasitesiyle okyanus ötesine nakliyat yapan bir devdi. Onu yakansa denge sistemindeki verileri girerken yapılan ufak bir hata oldu. Tıpkı Costa Concordia gibi yan yatan gemi, okyanus ortasında alabora olup yanmaya başladığında ise yapılacak tek şey 23 mürettebatını kurtarmak oldu!
GOLDEN RAY’A NE OLDU?
Golden Ray gemisi 19 Ağustos 2019 günü ve takip eden 2 hafta boyunca çeşitli limanlardan lüks araçları yüklenerek son yolculuğuna çıktı. Veracruz, Altamira ve Freeport o limanlar arasındaydı. Oradan sonra 6 Eylül’de Jacksonville’e ve kazadan 1 gün önce, 8 Eylül’de Brunswick’e ilerledi. Burada bazı araçlar boşaltıldı ve yeni araçlar yüklendi. Geminin bundan sonraki rotası Baltimore, Wilmington, Beyrut, Cidde, Sohar, Jebel Ali, Dammam ve Kuveyt yönüne planlanmıştı. Ancak her an yaşanması mümkün olsa da kimse tarafından beklenmeyen bir şey yaşandı. Gemi bir anda alabora oldu ve büyük bir kısmı suya gömülmeye başladı.
Yaşananlar 23 kişilik mürettebatın hayati tehlikesinin yanında milyonlarca dolarlık zarara da neden olmuştu. Golden Ray’ın içi 0 km arabalarla doluydu. Araçlar geminin alabora oluşuyla çoktan hurdaya dönmüştü. Golden Ray’in alabora olmasından bir süre sonra yanmaya başlamasının arkasında ise bir hasar ya da kaza yoktu. Yani gemi herhangi bir şeyle çarpışmamış ve önemli bir gövde hasarı almamıştı. Peki, neden alabora oldu?
VERİLERİN YANLIŞ GİRİLMESİ SONU OLDU
200 metre uzunluğunda ve 71 ton ağırlığındaki dev araç taşıyıcı, bir dakika içinde 60 derecelik bir açıyla yan yattı. Gemi sağa dönerken hızla sol tarafına yattı ve sonunda 90 derecelik bir açıyla durdu. Bir kamuoyu duruşmasında, gemiyi limandan çıkaran Kaptan Jonathan Tennant, geminin alabora olmasından önce her şeyin normal göründüğünü söylemişti. Gemideki ilk mühendis Junyong Kim (kurtarılan son kişi) da gemi yana dönene kadar hiçbir şeyin olağan dışı görünmediğini söylüyordu. İlerleyen dönemde ise iki su geçirmez kapının kazadan yaklaşık 2 saat önce açık bırakıldığı keşfedildi. Golden Ray’ın 1 dakika içinde yaşadığı talihsizlik sırasında, yana yatmayı engellemek için pruva pervanesi ve geri motor emirleri verildi. Geminin kaptanı daha önce, ayrılışını hazırlamak için güverte 5’teki liman tarafındaki pilot kapısının 01.08’de açılmasını emretmişti. Ancak su, açık pilot kapısından gemiye girmeye başladı, makine ve dümen takımı odalarını su bastı. Römorkörler gemiyi derin kanaldan ittikçe, gemi liman tarafına oturdu. Birleşik Devletler Sahil Güvenlik (USCG) müdahale botu Sahil Güvenlik İstasyonu Brunswick’ten, suya indirildi ve botlar sırasıyla 02.05 ve 03.00’te Golden Ray’a ulaştı.
Gemideki 23 mürettebatın tamamı ve bir Amerikalı kaptan hayatta kaldı. Hayatta kalmayı başaranlar arasında olay sırasında geminin makine dairesinde bulunan üç mühendis de vardı. Kaptan ve 23 mürettebattan 19’u ilk gece ilk müdahale ekipleri tarafından kurtarıldı. O gece kurtarılan son kişi 06.45 geminin başmühendisi oldu. 04.30’da ilk müdahale ekipleri, geminin içindeki araçları yakan yangın nedeniyle sancak tarafından çıkan duman ve alevleri fark etti. Zehirli duman ve ısı, yangın kendi kendine sönene kadar kurtarma operasyonlarına engel oldu. 24 saat süren yangının ardından kayıp olan kalan dört mürettebat üyesi de kurtarıldı.
Yaşananların tek bir sebebi vardı. Yolculuğun başında mürettebat her şeyin yolunda olduğuna karar vermişti. Ancak kimse denge sistemine yanlış veriler girilerek yazım hatası yapıldığı fark etmemiş olduğundan geminin ‘Allah’a emanet’ seyrettiğini anlamadı. Yani gemi günlerce tesadüfen sorunsuz ilerlemişti.
GOLDEN RAY’I KESMEK İÇİN KIZ KARDEŞİ İNCELENDİ
Gemiler kendileriyle tamamen aynı tasarlanmış kız kardeşlere sahip olabilirler. Titanic Britannic ve Olympic’te olduğu gibi Golden Ray’ın da bir kız kardeşi vardı. Silver Ray, kız kardeşinin alabora olup yanmasının ardından onun okyanustan, okyanusun da olası yakıt sızıntısından kurtarılması için devreye girdi. Golden ve Silver tamamen aynı tasarlanmış olduğundan kurtarma ekipleri Silver Ray’ı inceleyerek kız kardeşi hakkında çok daha net fikirlere sahip oldu. 8 Eylül 2019’da alabora olan geminin okyanustan çıkarılması ise 2 yıl sürdü. Çalışmalar 5 Eylül 2021’de tamamlandı.
Silver Ray’ı inceleyen kurtarma ekipleri, alabora olan kız kardeşinin kaza yerinde kesilmesine karar verdi. Geminin kurtarılması hem tuzlu su korozyonu hem de aldığı önemli gövde hasarı nedeniyle mümkün görünmüyordu. Ve okyanusa kurulan vinç yardımıyla gemi 2 yıl süren bir kesme işlemine tabi tutuldu. 14 Mayıs 2021’de gemideki kesme işleminde sona yaklaşılmıştı. Ancak beklenmedik bir yangın çalışmaların durdurulmasına neden oldu. Ekiplerin üstün çabasıyla ve mürettebatın yardımıyla makine dairesini esir alan alevler aynı gün söndürüldü. 5 Eylül 2021’de ise içindeki arabalarla birlikte Golden Ray’ın, hurdalığa gönderilmek üzere son parçası da okyanustan çıkarıldı.
